Lời Phật dạy

"Không làm các việc ác, Siêng làm các điều lành, Giữ tâm ý trong sạch, Đó là lời Phật dạy!" (Kinh Pháp Cú)

Sunday, June 5, 2016

Đời là bể khổ


Ai học Phật cũng đều biết về bài giảng đầu tiên của Đức Phật ở vườn Nai về Bốn chân lý cao quý hay Tứ diệu đế ngay sau khi thành đạo. Trong đó, chân lý cao quý thứ nhất là Đời là bể khổ. Những người học Phật hời hợt thường dựa vào đây để chê bai Phật giáo là bi quan, yếm thế. Bởi họ đâu chịu đọc hết 4 chân lý cao quý. Trong đó, 3 chân lý còn lại Phật giảng dạy về nguyên nhân của khổ, về cảnh giới an vui của Niết bàn khi đã hết khổ, và con đường để đạt đến cảnh giới an vui đó.

Mọi người trong đời muốn được an vui, bằng cách trốn chạy khỏi khổ đau. Nghe đến khổ là sợ, là không muốn nghe nữa, hoặc bỏ chạy. Họ đâu biết rằng muốn hết khổ thì phải nhìn cho rõ khổ, tìm hiểu cho tận nguồn cơn của khổ thì mới thoát được nó. Điều quan trọng nhất để thoát khổ là phải nhìn rõ vào thực trạng khổ đau, tìm xem căn nguyên gốc rễ của nó ở đâu, thì mới có thể thoát khổ được. 

Chúng ta cũng vậy, ai cũng muốn con cái học hành ở một môi trường giáo dục tử tế, muốn sống trong một không khí trong lành, thức ăn thức uống không nhiễm bẩn, chính quyền minh bạch, công chức không tham nhũng, hết lòng vì dân, cảnh sát quân đội làm đúng chức trách bảo vệ cuộc sống an lành của dân, xua đuổi kẻ thù xâm phạm bờ cõi... Thế nhưng, khi nhận thức ra hoàn cảnh đất nước không như mình mong đợi, hoặc toàn những điều ngược lại, chúng ta hoặc sợ hãi khi nói đến thực trạng bi đát đó, hoặc tìm đường bỏ chạy sang xứ khác. Liệu như thế có giúp giải quyết rốt ráo vấn đề không? Nếu tảng lờ như không biết đến nỗi khổ của đồng loại và của chính mình, liệu mình có thoát khỏi khổ đau đó hay không? Nếu bỏ chạy sang xứ khác, liệu có thể an vui một mình khi thấy thân thuộc, quê hương tiếp tục lầm than đau khổ hay không. 

Nhiều người lập luận rằng, khi nói đến những tiêu cực của hoàn cảnh, của đất nước, dễ làm ta nản chí, buông xuôi, vì thấy rằng mình không thể thay đổi được gì. Nhưng không phải vậy, vì muốn thay đổi, trước hết mình phải biết rõ thực trạng đất nước, thì mới biết thay đổi cái gì và bắt đầu từ đâu. Chính ở điểm này mà đạo Phật thật sự rất tích cực chứ không phải tiêu cực như mọi người thường nghĩ. Vì người Phật tử biết rõ khổ, để tìm cách thoát khổ chứ không phải buông xuôi, hoặc trốn chạy hoàn cảnh. 

Một câu nói rất hay của tổng thống Obama mà mọi người thường nghe trong chiến dịch tranh cử của ông là "Yes, we can". Vâng nếu nghĩ rằng chúng ta có thể thay đổi hoàn cảnh thì chúng ta có thể. Quan trọng nhất là chúng ta có dám nhìn vào thực tại hay không, có can đảm tìm đến căn nguyên sự khổ hay không mà thôi. Muốn thay đổi, nói như Trịnh Công Sơn là hãy "nhìn rõ quê hương, nhìn kỹ lại mình", rồi chúng ta sẽ biết phải làm gì cho đúng trong hoàn cảnh hiện nay.

Hãy cùng đọc lại ít dòng về Khổ đế dưới đây.

----

Chân lý cao quý thnht: Đời là bể khổ

Đức Pht tìm ra cách gii quyết ni khổ đau, bt đầu bng nhn din khổ đau có mt trong cuc sng. Đây là cái chân lý cao quý thNht trong Bn chân lý. Nếu mi người ý thc nhng gì htri qua và quan sát knhng gì din ra xung quanh, hsthy rng cuc sng là hoàn toàn khổ đau và không hnh phúc. Khổ đau có thlà tinh thn hoc thxác.

Chân lý vkhổ đau ca sanh, lão, bnh, tlà không thtránh khi. Mt vài người giàu có bây gicó thvui sướng, hnh phúc và được chăm sóc cn thn trong cuc sng, nhưng thi gian, không có gì chc chn hkhông tri qua khổ đau. Điều thi, không ai có thchia sni đau vi người khác. Chng hn, mt người đàn ông có thlo lng người mca mình đang ngày càng già yếu. Tht ra, anh y không thchu ni đau ca tui tác thay mminh. Cũng vy nếu mt bé trai bị ốm, người mkhông thtri qua nhng cm giác khó chu vì bnh tt thay cho đứa con ca mình. Cui cùng, cngui mngười con trai không thgiúp đỡ ln nhau trong lúc cái chết cn k.

Bên cnh ni khvmt thcht, cũng có nhng ni khvtinh thn. Con người cm thy cô đơn, bun và chán nn khi người họ thương yêu xa cách hoc bchết. Htrnên bun bc, khó chu khi đối mt vi nhng điều hkhông thích hoc nhng điều hkhông hài lòng. Con người cũng khổ đau khi hkhông tha mãn nhu cu và ước mun ca h. Chng hn nhng thiếu niên, cm thy nn chí và gin dkhi cha mca hkhông cho phép họ đi chơi quá khuya hoc tiêu món tin quá ln cho nhng áo qun thi trang đắt tin. Ngay c, ngườln cũng không hnh phúc nếu hkhông đạt được sgiàu có, quyn lc hoc danh tiếng theo tham vng ca bn thân h.

Ngoài ra, thm ha thiên nhiên như động đất, lt, ha hon có thgây ra nhiu khổ đau cho con người. Con người có thể đối mt vi nhng khó khăn gây ra bi chiến tranh và bt bình đẳng trong xã hi.

Nhng rc ri có thxy ra trong lp hc. Khi bn đang cgng hc bài, nhưng lp quá n ào hoc bn bè đang cquy ry bn, bn scm thy không hài lòng và gin d. Đôi khi, rc ri có thdo chính bn thân bn gây ra. Khi bn không qua được kì thi, nó slàm cho bn cm thy đau bun và tht vng. 

(Trích Bài giảng đầu tiên của Đức Phật - Tứ Diệu Đế)

No comments:

Post a Comment