BÁT CƠM CÚNG DƯỜNG

 

BÁT CƠM CÚNG DƯỜNG

 

Thuở Đức Phật còn tại thế, hằng ngày Phật và hàng đệ tử đi khất thực để mọi người có duyên gieo hạt giống lành vào thửa ruộng phước của mình. 

Trong mùa an cư, Phật thường thọ trai của thí chủ phần đông là hàng cư sĩ, luân phiên nhau mang thức ăn sẵn vào Tịnh xá cúng dường. 

Trong giới tại gia của Đức Phật, có một người học trò tuy của cải không bằng ai nhưng lại khá giàu lòng tốt. Phiên chàng cúng dường thường vào những ngày cuối tháng. Những bữa cơm giản dị không phải quý giá về phẩm chất,mà quý vì chàng đặt đó tất cả lòng thiết tha thành kính của một đứa con thuần hiếu, mà lòng chân thành lắm khi làm cảm động đến chư Thiên. 

Khi sao mai vừa ló dạng, chàng thức dậy, sửa soạn vớt chất đề hồ cho vào chiếc bình trắng trong, để lên chiếc bàn con bằng gỗ chiên đàn, một gia bảo của mẹ chàng thuộc dòng Bà La Môn để lại cho chàng. Chiếc bàn đã mấy đời dùng làm bàn sắp đồ cúng tế trong các buổi lễ. Kế đó, những món rau đậu chính chàng trồng lấy ở vườn nhà được tự tay chàng nấu nướng. 

Hôm nào cũng như hôm nào, bữa cơm chàng sửa soạn cúng dường Đức Phật cũng mang trọn tất cả lòng thành kính vui mừng. Chàng khẩn nguyện cho cơm chàng cúng dường là bửa cơm đầy Pháp vị, tuy chàng biết vốn liếng tu học của mình không được bao nhiêu và gia thế lại còn tệ hại hơn cả sự hiểu biết của mình nữa. 

Nhưng không biết tại sao tâm chàng thấy hoan hỷ và tin tưởng rằng những bữa cơm đơn giản của mình mang đến cho người thọ dụng tất cả niềm thanh tịnh, hoan hỷ. Và đó cũng là nguồn an ủi lớn nhất trong kiếp hiện tại của chàng.

Mặt trời lên khá cao, chàng vui vẻ mang thức ăn đi cúng dường Đức Phật. Con đường đi vào Tịnh xá Kỳ Hoàn thật êm ả trầm lặng. Chàng không bao giờ ngắm mây bay hoa nở, bước chân chàng nhẹ nhàng thanh thoát lướt qua không kịp nhuốm bụi đường, lòng chỉ lo quá ngọ Đức Phật không kịp thọ dụng.

Nhưng có một hôm, ra khỏi nhà một đỗi,mắt chàng dừng lại, bóng dáng một sinh vật thất thểu dưới nắng hè. Đó là một con chó gầy guộc, lông lá rụng hết, từng mảng lở ghẻ loét hiện rõ dưới ánh mặt trời chói chang. Bốn chân nó khẳng khiu xiêu vẹo không đỡ nổi chiếc thân vốn đã quá gầy còm! 

Hình như nó đánh hơi được thức ăn đang xách trên tay nên lấm la lấm lét tiến lại gần. Nó không biết noí, nhưng đôi mắt van nài, bộ tướng ủ rủ tiều tụy của nó, đủ nóí lên được với chàng rằng: “Tôi không được ăn từ lâu lắm”. 

Chàng đứng khựng lại. Bấy giờ, trước mắt chàng chỉ có hình ảnh của một sinh vật đói lả, mà trong tay chàng lại có sửa, cơm và thức ăn. Thật may phước cho nó quá! Chàng ngồi xuống bên đường, mở bình bát ra, bày các thức ăn trước mặt nó. Con chó ăn không kịp thở, chàng hồi hộp nhìn con vật cùng chia sớt với nó sự bằng lòng, niềm vui hy hữu đang âm thầm tràn ngập tâm hồn. Trong một thoáng chiếc bình đề hồ, cơm, thức ăn hết sạch. Bây giờ con chó no, thong thả ra đi. Chàng trông theo bước chân của nó, giờ đây chắc chắn vững chải trên con đường và nở một nụ cười thoải mái. Nhưng, khi chó vừa khất dạng sau rặng cây trước cửa Tịnh xá, chàng nhìn lại bình đề hồ và liễn cơm với thức ăn sạch nhẵn, lo sợ kinh hoàng! Mặt trời rọi bóng chàng lùn xủn trên mặt đường vậy là vừa đúng ngọ. Tới thì không dám, lùi cũng không đành, sau một giây, thu hết can đảm, chàng hớn hở rảo bước vào Tịnh xá mà nước mắt lăn tròn theo mồ hôi.

Đức thế Tôn dùng huệ nhãn soi rõ sự tình. Ngài ngồi yên, đôi mắt như hai vì sao sáng, nụ cười hoan hỷ từ bi nở tươi làm sáng một vùng trời. 

Chàng nào dám ngó lên, đôi mắt e dè dán chặt xuống đôi bàn chân tê dại. Tuy nhiên, chàng quyết không dối Phật, quyết thú thật hết tội lỗi của mình, mà cũng không dám mong cầu được Phật tha thứ. 

- Bạch Thế Tôn! Hôm nay con có lỗi nặng vô cùng…và tiếng chàng nhỏ dần như tắc nghẹn.

Đức Phật ôn tồn khuyến khích như thường lệ: Hôm nay phải phiên con đem cơm cúng dường Như Lai đó không? 

- Bạch Thế Tôn…! Tiếng chàng nức nở trong nước mắt. Xin Ngài thứ tội cho con. Vừa rồi trước Tịnh xá, con gặp con chó ghẻ đói lả con lú lẫn quên mất giờ trai của Thế Tôn, con lỡ đem bình bát thức ăn cho con chó ăn hết. Tội con xuẩn ngốc, vô lễ nặng nề không biết ngần nào. 

Nhưng, một vùng hào quang giữa đôi mày Đức Phật phóng ra ánh ngời Tịnh xá như những hôm Phật lên Pháp tòa khởi điểm nói bài kinh trác tuyệt. Tiếng Ngài ngân vang, từ ái tròn đầy: 

- “Mùa hạ này, Như Lai muốn cho các con biết, chỉ có hôm nay Như Lai thọ dụng một bữa cúng dường rất thanh tịnh của một vị đại thí chủ, đầy đủ Pháp vị trong một bữa cúng dường”.

(Nguồn: Những mẩu chuyện PG dành cho thiếu nhi - tập 1 - Đức Kiên)

Những Kỷ Niệm Không Quên Về Bồ Tát Thích Quảng Đức

Nhân sự kiện xá lợi trái tim bồ tát Thích Quảng Đức được đưa về chùa Việt Nam Quốc Tự để mọi người chiêm bái mùa Phật Đản 2025, xin giới thiệu lời mở đầu trong quyển sách Những Kỷ Niệm Không Quên Về Bồ Tát Thích Quảng Đức do ThS. Phạm Văn Cảnh biên soạn. Ai muốn đọc toàn bộ sách, vui lòng xem link ở bên dưới. Trân trọng!

“Có những phút làm nên lịch sử,
Có cái chết hoá thành bất tử,
Có những lời hơn mọi bài ca,
Có con người như chân lý sinh ra…”

Nhà thơ Tố Hữu đã viết những dòng thơ nay để ca ngợi con người liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi, nhưng riêng tác giả lại muốn muợn những lời thơ này để nhận định và tán thán công đức Bồ Tát Thích Quảng Đức, người đã trọn đời âm thầm hoằng dương chánh pháp, từ các tỉnh miền Nam Trung bộ vào các tỉnh miềnNam, qua cả đến Cambodia, Lào và Myanmar (Miến điện)… để tu học và hoằng pháp độ sanh.

Đời Ngài là một tấm gương mẫu mực về đạo hạnh, đi tu từ năm lên 7, theo khổ hạnh đầu đà (khất thực), âm thầm xây dựng và trùng tu 31 ngôi chùa: 14 ngôi chùa ở miền Trung và 17 ngôi chùa ở miền Nam.

Nhưng tấm gương phi thường củaa Ngài chỉ xuất hiện vụt lên dữ dội, trong những phút giây lịch sử, trong cuộc đấu tranh sống còn của Phật giáo năm 1963, như đứng vụt dậy từ lòng đất, trong hình ảnh một vị bồ tát "tùng địa dũng xuất" ở phẩm thứ 15 của Kinh Pháp Hoa đã nói.

Cái chết của Ngài như làn sóng điện lan truyền khắp năm châu, hình ảnh của Ngài được đăng tải trên hầu hết các báo ở Âu Mỹ, nhiều bình luận gia đã xem sự hy sinh của Ngài như tiếng chuông báo tử cho chế độ nhà Ngô. Từ đó dẫn đến cuộc lật đổ chế độ bạo quyền, kỳ thị tôn giáo… của các tướng lãnh Sài Gòn (1/11/1963), chấm dứt một mùa pháp nạn của Phật Giáo Việt Nam.

Hình ảnh của Ngài ngày nay là biểu tượng cho tinh thần vô uý, cho sức mạnh đấu tranh Phật giáo, tô thắm thêm nét son vào trang sử đẹp của đạo Phật và dân tộc Việt Nam.

ThS. Phạm Văn Cảnh

---

Mục lục sách:

• Lời nói đầu
• Tiểu sử Bồ tát Quảng Đức
• Công đức xây dựng và trùng tu 14 ngôi chùa
• Lời tâm huyết của Người
• Di bút của HT. Thích Quảng Đức
• Niên biểu của Bồ tát Quảng Đức
• Thế giới nhìn về Người
• Ngày tháng và sự kiện
• Những lời châu ngọc
• Trái tim vì sao không cháy
• Trái tim hiện nay ở đâu?

---

Link tham khảo nội dung quyển sách Những kỷ niệm không quên về Bồ Tát Thích Quảng Đức có thể xem tại: http://thovan.trungpham.dx.am/uploads/Main/btquangduc.pdf

Bồi hồi miền đất Phật

Bồi hồi miền đất Phật 

Sông Ni-Liên-Thiền trơ đáy

Đâu rồi bóng dáng Thế Tôn

Bên dòng trong xanh ngày ấy 

Tọa thiền chứng ngộ một hôm 

Hai lăm thế kỷ trôi qua 

Đá lỡ cát bồi dâu bể

Nguồn xưa biết tìm không dễ

Phật tâm còn đó hay xa?

Mong cho dòng xưa chảy lại 

Mạch nguồn Phật pháp lan xa

Chúng sanh cúi đầu nhớ mãi 

Ơn ngài- Phật tổ Thích Ca

Về đây dòng sông ngày ấy 

Bồi hồi cảm xúc xót xa 

Nhớ ngài, vâng theo lời dạy 

Bồ đề tâm-sáng trong ta…

Đức Kiên (mùng 1/4 năm Ất Tỵ) 

 

LỄ PHẬT

 

Chắp tay kính lễ Phật Đà
Cho con ánh sáng chan hoà từ đây
Trí khai tuệ mở phút giây
Nhân gian vén bỏ áng mây mê mờ

Từ ngài thị hiện đến giờ
Chúng sanh bớt khổ, đến bờ an vui
Sáng lên, bóng tối phải lùi
Hiểu thương xuất hiện, đẩy lui hận thù

Mong cho nhân thế biết tu
Làm lành lánh dữ thiên thu an bình
Tự tu rồi độ chúng sinh
Đó là đền đáp chân tình Phật xưa

Giữ thân miệng ý sớm trưa
Bát chánh đạo đó nẻo đưa tâm về
Tinh cần vượt thoát nẻo mê
Đóa hoa cúng Phật - bồ đề chân tâm.

Đức Kiên (tập thơ Chánh Niệm)

 

SIÊNG TU HỌC PHẬT 

 

Phật pháp thường trụ ở đời 

Bởi do còn người tu học

Chánh pháp chính là châu ngọc 

Siêng tu, gắng hiểu - ai ơi

 

Thấy pháp nơi từng trang sách 

Thấy trong ánh mắt nụ cười 

Pháp thân hiện bày đủ cách 

Yêu thương, trí tuệ cho người 

 

Thức dậy mỉm cười hạnh phúc 

Cảm ơn ngày mới tinh khôi 

Tu học - bây giờ là lúc 

Nụ cười an lạc trên môi

 

Đi đứng không quên niệm Phật 

Nói làm suy xét tâm mình 

Bình đẳng - đối người tiếp vật

Phật tâm chiếu sáng lung linh

 

Siêng năng tiến tu từng chút 

Mỗi ngày bụi bẩn lau chùi 

Tận dụng mọi giây mọi phút

Phật tâm tỏa rạng nguồn vui…

Đức Kiên (tập thơ Chánh Niệm)

 

Sống có trách nhiệm

“Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta, mà hãy hỏi xem mình đã làm được gì cho tổ quốc”
(Tổng thống Mỹ – Kennedy)

Là người Việt Nam, ai cũng mang trong mình dòng máu yêu nước, kế thừa từ ông cha với truyền thống chống ngoại xâm kiên cường. Chính dòng máu đó đã thôi thúc mọi người, nhất là tuổi trẻ, phải làm gì đó để đóng góp cho dân tộc và tổ quốc hôm nay. “Tuổi trẻ là tương lai của đất nước” là một câu thành ngữ cho thấy sứ mệnh và trách nhiệm to lớn của thế hệ trẻ đối với bản thân và tổ quốc. Tuy nhiên, chúng ta chỉ có thể đóng góp một cách có trách nhiệm nếu ta hiểu rõ về thực trạng của bản thân và tổ quốc mình hôm nay.

Nhìn thẳng sự thật là điều mà chúng ta cần phải có, bởi quanh ta hiện có quá nhiều dối trá, che đậy, sự lẫn lộn giữa nhận định đúng và sai, khiến chúng ta cần phải tỉnh táo để có nhận thức đúng. Chúng ta thường tự hào khi nghe vài lời khen ngoại giao từ các tổ chức quốc tế, tự ru ngủ khi cho rằng mình đã đạt nhiều thành tựu to lớn, nhưng thực tế chưa hẳn là vậy. Phải nhìn thẳng sự thật là hiện đất nước chúng ta còn quá nghèo nàn, lạc hậu, giới trẻ thiếu lý tưởng, chuộng đời sống vật chất, bế tắc trong đường lối phát triển, tham nhũng tràn lan, đạo đức suy thoái trầm trọng…

Trước thực trạng xã hội như vừa thấy, trách nhiệm đặt ra đối với tuổi trẻ càng nặng nề hơn bao giờ hết. Tuổi trẻ cần phải vừa nổ lực học tập để hoàn thiện bản thân về mặt tri thức, đạo đức, đồng thời phải gánh vác trách nhiệm thúc đẩy, xây dựng cái mới tốt đẹp để dần dẹp bỏ những cái cũ xấu xa, kém cỏi, và lạc hậu – là di sản của thế hệ trước để lại.

1. Trách nhiệm của tuổi trẻ đối với bản thân:

• Học tập và tự hoàn thiện: Tuổi trẻ cần nỗ lực học hỏi, rèn luyện bản thân, và phấn đấu vươn lên. Bởi chỉ có học hỏi con người mới có thể hoàn thiện bản thân về mặt tri thức chuyên môn, kiến thức và kỹ năng cần có để tạo dựng một cuộc sống an vui, hạnh phúc. Tinh thần sáng tạo, khám phá, và không ngừng học hỏi là những đặc điểm cần có.
• Tự giác và rèn luyện ý thức đạo đức: Tuổi trẻ cần hiểu rằng trách nhiệm không chỉ là việc thực hiện nhiệm vụ, mà còn là việc sống có ý thức đạo đức. Tự giác trong việc giữ gìn phẩm chất, đạo đức, và tôn trọng người khác là quan trọng. Đạo đức là những nguyên tắc sống hướng thiện và hướng thượng, giúp cho ta trở thành một Con Người đúng nghĩa, biết sống vì mọi người thay vì chỉ ích kỷ nghĩ đến bản thân mình.

2. Trách nhiệm của Tuổi Trẻ đối với Tổ Quốc:

• Tham gia công tác xã hội: Tuổi trẻ nên tích cực tham gia vào các hoạt động công ích, tình nguyện, và giúp đỡ cộng đồng. Sự cống hiến và tinh thần tập thể sẽ giúp xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
• Bảo vệ chủ quyền lãnh thổ: Tuổi trẻ cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của đất nước. Đóng góp vào sự đoàn kết quốc gia là nền tảng của sự thịnh vượng.
• Lao động để đóng góp cho sự phát triển quốc gia: Tuổi trẻ cần có tinh thần cống hiến, hoàn thành tốt công việc của mình dù bất kỳ ở vị trí nào, góp phần vào sự phát triển của đất nước. Điều này có thể thể hiện qua việc học tập, lao động, và tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội.

Trách nhiệm của tuổi trẻ không chỉ là việc thực hiện nhiệm vụ, mà còn là việc sống có ý thức và tinh thần đóng góp. Chúng ta hãy cùng nhau xây dựng một đất nước vững mạnh và phát triển. Để làm được điều đó, tuổi trẻ còn phải góp phần vào việc thay đổi đất nước, đấu tranh với những thực trạng sai, xấu, khơi dậy ý thức tự cường, lòng tự trọng, và ý thức mạnh mẽ để thực hiện ước mơ đưa đất nước phát triển giàu mạnh, sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Có trách nhiệm đòi hỏi tuổi trẻ phải hoàn thành sứ mệnh của mình trong việc học tập, siêng năng, nổ lực trong công việc và cuộc sống. Ngoài ra, người trẻ còn phải không ngừng tu dưỡng bản thân, vượt qua những thói quen xấu, như: lười biếng, ham chơi, mê game, mê đánh bạc, đá gà, rượu bia, hút sách… Có chiến thắng những thói hư tật xấu của bản thân mình, mới có thể thực hiện trọn vẹn trách nhiệm với gia đình và xã hội được.

Một mục tiêu chung mà tuổi trẻ cần hướng tới đó là xây dựng một nước Việt Nam phú cường, hội nhập quốc tế, trong đó cần chú trọng đến sự đoàn kết dân tộc (mọi miền đất nước, trong vào ngoài nước), xây dựng một xã hội bình đẳng về cơ hội cho mọi người nếu có nổ lực đều sẽ có cơ hội phát triển, và khôi phục các giá trị văn hóa tốt đẹp của cha ông ta, như: trung thực, tôn trọng đời sống tâm linh, hiếu kính ông bà tổ tiên…

Hãy cùng đọc lại bài thơ kêu gọi tuổi trẻ đổi mới để thích ứng với thời đại mới và nắm lấy cơ hội và trách nhiệm để phục hung đất  nước của cụ Phan Bội Châu cách đây 1 thế kỷ để hiểu thêm tấm lòng người xưa, và nổ lực nhận lấy trách nhiệm của tuổi trẻ trong thời đại ngày nay.

NHẬT NHẬT TÂN – HỰU NHẬT TÂN

Thưa các cô, các chị, các anh
Ngày đổi mới, người càng nên đổi mới
Mở mắt thấy rõ ràng tân vận hội
Ghé vai vào gánh vác việc giang san
Đi cho êm, đứng cho vững, trụ cho gan
Dây đoàn thể quyết ghe phen thành hiệp lại
Ai hữu chí từ nay xin gắng gỏi
Cởi lốt xưa mà tu dưỡng lấy tinh thần
Chẳng thèm ăn, chẳng thèm mặc, chẳng thèm chơi
Lấy gan sắt để dời non lấp bể
Lấy máu nóng rửa vết nhơ nô lệ
Mới thế này là mới hỡi chư quân
Chữ rằng – Nhật nhật tân, hựu nhật tân.

(Phan Bội Châu)

Quốc tế nữ lưu

 

Quốc tế nữ lưu

(Thương tặng bà xã và các chị em nhân ngày 8-3)

Một trăm năm trước ngày này

Phụ nữ chịu cảnh đoạ đày khổ đau

Vùng lên đoàn kết cùng nhau

Đòi quyền bình đẳng, tiến mau nữ quyền

Bỏ phiếu, đi học bình quyền

Cơ hội thăng tiến mọi miền như nhau

Tám tháng ba nhắc nhở nhau

Thương yêu trân quý như nhau mọi người

Nữ nam tay nắm miệng cười

Đóa hoa hồng thắm cho đời thêm vui

Sáng lên bóng tối phải lui

Hòa bình đoàn kết an vui sống cùng

Nhân quyền thế giới vui chung

Nữ nam bình đẳng sống chung an bình…

8-3-2025

PQT

Đề Bà Đạt Đa và chiếc bát vàng

Đề Bà Đạt Đa và chiếc bát vàng

Nhiều tiền kiếp Đạt Đa và Phật

Có nhân duyên ẩn mật gặp nhau

Một người tinh tấn tiến mau

Một người nghịch hạnh khổ sầu tai ương

Một tiền kiếp làm nghề buôn bán

Buôn cổ trang bạc vạn gần xa

Có người góa phụ lấy ra

Bán chiếc bát cổ nhưng mà chẳng hay

Tuy đến trước, Đề Bà chẳng lấy

Bảo vật này chẳng mấy xu hào

Ý chờ ép giá về sau

Bỏ đi cơ hội lời cao ngàn vàng

Phật đến sau nhìn ra bát quý

Bảo vật này tiền tỷ sao mua

Chủ nhà nói Phật cứ mua

Tám trăm dốc túi chủ đưa bát vàng

Phật vừa khuất Đề Bà trở lại

Hỏi đâu rồi chiếc bát thải kia

Biết ra Phật đã đem đi

Ổng tức ói máu-sân si mất tiền

Có những kẻ ở gần bát quý

Chẳng nâng niu gìn giữ khác gì

Bỏ đi chẳng được lợi chi

Lại mong quay lại còn gì nữa đâu

Thầy Minh Tuệ dạy cho thầy Báu

Đừng tham lam như gã Đề Bà

Cơ hội quý mất đi mà

Sân si tức tiếc… đã qua duyên rồi

Hãy sám hối đừng như Đề Đạt

Như Phật đà, lợi lạc bát vàng

Chánh mạng tinh tấn vững vàng

Con đường gần Phật - đường vàng chớ quên

Đức Kiên

Chuyện con báo

 

Chuyện con báo

 

Một thời Trưởng lão Mục Kiền Liên ở trong một am thất có một cửa, trong một vùng đất được rào và núi đồi bao bọc. Lối đi có mái che của nhà ngài ở gần cửa ấy. Một vài mục tử nghĩ rằng hàng rào ấy là chỗ tốt cho đàn dê nên họ lùa dê vào đó. Một hôm họ đến vào buổi chiều đem cả bầy dê đi.

Nhưng có một con dê cái đã lang thang quá xa không thấy bầy dê ra đi, và bị bỏ lại một mình. Sau đó khi nó ra đi, một con báo thấy nó, muốn ăn thịt bèn đứng bên cửa hàng rào. Dê cái nhìn quanh và thấy con báo. Dê suy nghĩ: "Báo đứng đó vì nó muốn giết ta và ăn thịt. Nếu ta quay đầu bỏ chạy, ta sẽ mất mạng. Vậy ta phải can đảm lên".

Rồi dê giương đôi sừng, vùng chạy thẳng trước mặt báo với tất cả dũng lực. Dê thoát được móng vuốt báo trong gang tấc, dù con báo rung mình vì nó tưởng sẽ chụp được dê. Rồi dê chạy hết tốc lực, cuối cùng, nó bắt kịp cả đàn.

Ngài Mục Kiên Liên chứng kiến tận mắt sự can đảm và thành công của con dê, đã đem câu chuyện kể cho đức Phật. Đức Phật nói lời khen ngợi con dê biết nỗ lực tự vệ trước kẻ thù tàn ác. Nhân đó, ngài cũng kể một câu chuyện quá khứ, mà dê đã không dám đương đầu kẻ ác và đã bị ăn thịt.

Bài học: Trong cuộc sống, cần can đảm đương đầu với những khó khăn để vượt qua nó. Trong câu chuyện trên, con dê đã biết rằng "thượng sách là nên xáp lá cà", nhờ đó, nó có cơ may sống còn. Nếu không, kẻ yếu hơn sẽ phải bị tiêu diệt theo quy luật sinh tồn giữa muôn loài.

(Nguồn: Những mẫu chuyện PG dành cho Thiếu nhi - tập 2 - Đức Kiên)

Đầu năm rắn, xin kể một câu chuyện có liên quan đến rắn để mọi người đọc vui xuân. Chúc mọi người, mọi nhà một mùa Xuân an lạc, kiết tường và hạnh phúc!

Thắc mắc của vua A Xà Thế

Vua A Xà Thế sau khi quy y theo Phật đã rất nhiệt tâm trong việc tu học, thường suy tư, tìm hiểu và ứng dụng lời Phật dạy vào việc trị quốc, an dân. Vì vậy, đất nước an bình, thịnh trị. Tuy nhiên, việc vua A Xà Thế theo Phật, thay đổi quan điểm trong việc trị quốc theo hướng nhân từ, không sát hại đã gặp phải sự bài bác, chống đối của các vị Bà La Môn.

Nhân sự việc 2 binh sĩ bỏ nhiệm vụ để trở thành tỳ kheo trong tăng đoàn của Phật, các vị Bà La Môn chất vấn vua A Xà Thế rằng, nếu ai cũng muốn thực hiện theo lời Phật dạy là không sát hại thì lấy ai chiến đấu bảo vệ đất nước và giữ gìn trị an?

Vua A Xà Thế bối rối trước tình huống này, nên đến xin ý kiến Phật để tìm cách hóa giải mâu thuẫn với các vị Bà La Môn, và cũng để giải quyết những khúc mắc trong lòng mình. Sau khi nghe những khúc mắc của vua A Xà Thế về mâu thuẫn giữa nguyên lý bất hại với nhu cầu chiến đấu, trừng phạt để bảo vệ sự an nguy của đất nước, Đức Phật bèn kể một câu chuyện như sau.

Ngày xưa, ở một vương quốc nọ, có một con rắn chúa sinh sống trong ngôi đền cổ. Con rắn này thường bò vào làng và cắn chết nhiều người, nên nó đã trở thành nổi kinh hoàng của mọi người. Không ai dám đến gần ngôi đền và khu vực xung quanh.

Một hôm nọ, có vị đạo sĩ từ phương xa đến và dừng chân trú đêm lại trong ngôi đền đó. Con rắn chúa đã bò đến gần vị đạo sĩ, và định cắn như mọi khi. Tuy nhiên, vị đạo sĩ là người đã có giác ngộ, nên ngài đã dùng tâm từ để cảm hoá con rắn chúa. Ngài đã giảng giải cho nó nghe về nghiệp báo, khiến nó nhận ra lỗi lầm do lòng tham sân si. Nó đã xin quy y với ngài, hứa giữ gìn ngũ giới và nguyện sẽ từ bỏ con đường sát hại.

Từ đó, con rắn trở nên hiền lành, không còn cắn ai nữa. Tuy thế, dần dần mọi người trong làng không còn sợ hãi con rắn, và còn xem thường nó nữa. Chẳng những vậy, nó lại bị lũ trẻ con trong làng chọc phá, dùng gậy gộc đánh một cách rất thảm thương. Con rắn phải trốn vào hang đá vào ban ngày, và ban đêm mới đi ra kiếm ăn. Nó chỉ ăn những thứ cỏ cây, sỏi đá mà không dám giết hại bất kỳ loài vật nào như đã hứa với vị đạo sĩ.

Một ngày kia, vị đạo sĩ trở lại ngôi làng đó, thấy tình cảnh thảm thương của con rắn, ngài nói với nó: "Ta chỉ bảo ngươi không cắn người, chứ đâu bảo ngươi phải từ bỏ bản chất của mình. Ngươi vẫn có thể khò khè làm họ sợ để tự vệ chứ".

Kể đến đây, Đức Phật dạy vua A Xà Thế về trách nhiệm của người cầm quyền, nên dùng tâm nhân từ, công bằng đối xử với mọi người. Khi cần thiết vẫn có thể trừng phạt người phạm lỗi, và vẫn có thể duy trì quân đội để bảo vệ đất nước.

Ngài dạy thêm, điều quan trọng của việc tu tập là đi trên con đường trung đạo, không quá phóng túng, nhưng cũng không quá khắc khổ, cần linh động để ứng xử cho phù hợp với hoàn cảnh, tránh việc cố chấp, quá cứng nhắc trong ứng xử.

Ngoài ra, Đức Phật cũng chỉ cho vua A Xà Thế về bảy nguyên tắc để duy trì hòa bình, giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp phát sinh, đó là:

1/ hai bên cần ngồi đối diện với nhau, cùng nổ lực giải quyết vấn đề.

2/ mỗi bên trình bày vấn đề một cách rõ ràng, bình tĩnh tìm hiểu và ghi nhớ nguyên nhân của vấn đề.

3/ cần dùng trí tuệ khách quan/ công bằng xem xét từng vấn đề, sáng tạo trong việc tìm giải pháp.

4/ nếu nhận thấy điểm sai của mình thì chủ động xin lỗi, không cố chấp cãi bướng. Sẵn lòng tha thứ cho người và cho mình về những khuyết điểm.

5/ mọi quyết sách cần được sự tán đồng của người dân, nếu sau khi đọc lớn 3 lần quyết định trước công chúng mà không ai phản đối, thì mới được ban hành quyết định đó.

6/ trong quá trình giải quyết mâu thuẫn, các bên cần phải tuân theo quy tắc chung đã đặt ra.

7/ cần mời một người lớn tuổi, có uy tín đứng ra làm trọng tài/ trung gian hoà giải giữa 2 bên.

Phật nói tiếp, nếu đại vương thực hành theo bảy nguyên tắc trên, mọi tranh chấp sẽ có thể được hóa giải, mở ra con đường của hoà bình, an lạc và cùng chung sống giữa mọi người. Nghe xong, vua A Xà Thế vui mừng, tán thán Đức Phật, xin tuân theo lời chỉ dạy và trở về cung.

Bài học: Khi áp dụng lời Phật dạy vào cuộc sống, cần linh động, nên theo tinh thần trung đạo. Nguyên lý bất hại chỉ mang tính tương đối, nên cố gắng tránh sát hại đến mức tối đa. Trong một số tình huống bất khả kháng, việc trừng phạt, hay tiêu diệt kẻ ác để bảo vệ an bình của người thiện một cách công tâm cũng không vi phạm nguyên lý này.

(Nguồn: Những mẩu chuyện Phật giáo dành cho thiếu nhi - tập 3 - Đức Kiên)