Ra Quyết Định Dựa Trên Máy Móc, Nhưng Đừng Máy Móc

 

Ra Quyết Định Dựa Trên Máy Móc, Nhưng Đừng Máy Móc

Trong thời đại số hóa và công nghiệp 4.0 hiện nay, việc ra quyết định dựa trên dữ liệu và thuật toán đã trở thành một yếu tố thiết yếu trong nhiều lĩnh vực, từ kinh doanh, y tế đến giáo dục. Tuy nhiên, trong khi công nghệ mang lại sự chính xác và hiệu quả trong phần lớn trường hợp, nhưng nó vẫn phạm sai sót trong một số trường hợp. Vì vậy, điều quan trọng không kém là con người cần phải thận trọng và linh hoạt trong việc ra quyết định dựa trên máy móc, mà không nên quá phụ thuộc và cứng nhắc trong việc sử dụng công cụ này. Hãy ra quyết định dựa trên máy móc, nhưng đừng máy móc! Một số ví dụ gần đây mà chúng ta thường nghe thấy trên báo đài như: việc phạt người lái xe vượt đèn đỏ nhưng hệ thống đèn xanh đèn đỏ ở một số giao lộ lại nhảy lung tung khiến người tham gia giao thông có thể bị phạt oan, việc phạt nồng độ cồn dựa trên máy thổi độ cồn, đôi khi người bị phạt không uống rượu bia, nhưng thổi vào máy vẫn nhảy ra số…

Các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (machine learning) đã chứng tỏ khả năng vượt trội trong việc phân tích dữ liệu khổng lồ và đưa ra những dự đoán chính xác. Chúng giúp loại bỏ sự thiên vị và sai sót của con người, mang lại những quyết định hiệu quả hơn và tối ưu hóa quy trình làm việc. Mặc dù công nghệ có thể hỗ trợ, nhưng việc ra quyết định cuối cùng vẫn cần sự tham gia của con người. Chúng ta có khả năng cảm nhận, phân tích từ góc độ đạo đức, và hiểu được những yếu tố phi logic mà máy móc không thể nào nắm bắt. Điều này đặc biệt quan trọng trong những tình huống đòi hỏi sự linh hoạt và sáng tạo. Hãy nhìn vào hệ thống chấm điểm công dân của Trung Quốc như là một ví dụ. Rất nhiều nhà khoa học đã chỉ trích hệ thống này vi phạm nhân quyền và tạo ra sự bất bình đẳng trong đối xử với người dân. Có lẽ chính phủ Trung Quốc vì quá hào hứng với các hệ thống ra quyết định tự động, như hệ thống nhận dạng khuôn mặt, đã sử dụng các cỗ máy dựa trên các con số tính toán của giải thuật để phân loại người dân, và từ đó áp dụng các chính sách khác nhau với những nhóm người khác nhau. Điều này giúp phần nào hạn chế tội phạm và tăng cường an ninh quốc gia nhưng lại gây ra nhiều vấn đề liên quan đến quản trị xã hội. Đứng ở góc độ người công dân bị xếp hạng và bị áp đặt các chính sách phân biệt đối xử dựa trên phân loại của máy móc (nhiều khi rất sai), thì bạn nghĩ sao? Quyền con người của bạn có được tôn trọng không? Bạn có được đối xử bình đẳng không? Rất có khả năng bạn bị hạn chế quyền đi lại hoặc xuất cảnh chỉ vì hệ thống nhận dạng khuôn mặt của bạn trông giống với một tội phạm nào đó. Thực tế, điều tương tự cũng xảy ra ở các nước khác. Chẳng hạn, ở Mỹ, khi nhà nước áp dụng một số bộ lọc để hạn chế sự nhập cư từ các nước Hồi giáo, một người có thể bị cấm nhận cư bởi vì trong tên của họ có chữ “Ali” hay “Mohamed” khá giống với tên một số phần tử khủng bố mà Mỹ đang truy nã toàn cầu, nhưng thực tế họ hoàn toàn không liên quan.

Việc quá phụ thuộc vào các thuật toán mà không có sự xem xét từ con người có thể dẫn đến những quyết định sai lầm. Ví dụ, trong y tế, một hệ thống AI có thể chẩn đoán bệnh dựa trên các triệu chứng và dữ liệu lịch sử, nhưng bác sĩ vẫn cần đánh giá tình trạng bệnh nhân từ nhiều khía cạnh khác nhau. Hơn nữa, các thuật toán có thể bị sai lệch hoặc không cập nhật với những biến động mới. Chúng ta đã thấy một ví dụ rất gần đây là việc sử dụng Test Kit trong đợt dịch Covid-19 để phát hiện dương tính với virus (trong khi kết quả xét nghiệm bị chứng minh là tỷ lệ dương tính giả rất nhiều), từ kết quả đó, nhiều người bị nghi nhiễm đã bị đưa vào các khu cách ly tập trung, gây ra rất nhiều tổn thất về người và của.

Điều quan trọng là chúng ta cần biết cách kết hợp giữa công nghệ và yếu tố con người. Công nghệ chỉ nên được xem là công cụ hỗ trợ, giúp chúng ta có thêm thông tin và lựa chọn thông minh hơn, nhưng không nên thay thế hoàn toàn vai trò của con người. Sự phối hợp này giúp đảm bảo quyết định cuối cùng vừa chính xác vừa mang tính nhân văn. Trong thực tế, để áp dụng công nghệ, máy móc trong việc ra quyết định, con người cần ứng dụng lý thuyết logic mờ thay vì lý thuyết chính xác logic 0-1 của toán học. Lý thuyết mờ yêu cầu nhà khoa học cần xác định lằn ranh mờ, đó thường là một số thập phần nằm giữa 0 và 1, để có thể ra quyết định linh hoạt dựa trên thực tế. Phần rõ 0 hoặc 1 có thể nhờ máy tính ra quyết định, tuy nhiên, phần mờ cần phải có sự can thiệp của con người. Ví dụ: trong giao thông thay vì chỉ có đèn xanh đỏ, chúng ta còn phải có đèn vàng, ở đó báo hiệu cho người tham gia giao thông giảm tốc hoặc tăng tốc nếu ở gần, vượt đèn vàng sẽ không phải là vi phạm, hoặc trong xét nghiệm nếu chỉ số dương tính thấp ở dưới 1 ngưỡng nào đó, cần phải làm xét nghiệm thêm trước khi quyết định có bị nhiễm hay không.

Mỗi quyết định của chúng ta trong thực tế sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều người và có thể gây ra thiệt hại đáng kể cho các bên liên quan. Vì vậy, cần phải rất thận trọng và linh hoạt trong việc ra quyết định và đưa ra chính sách dựa trên máy móc. Thay vì chỉ dựa vào những con số khô cứng khi ra quyết định, chúng ta nên xác định phần ranh mờ mà quyết định có khả năng sai sót nhiều hoặc cần phải có sự tham gia nhiều hơn của con người. Lấy ví dụ như thủ tục thông quan ở Nhật Bản, hải quan Nhật đã làm rất tốt việc này. Đối với doanh nghiệp xuất nhập khẩu, nếu một lô hàng bị chặn lại sẽ gây thiệt hại rất lớn cho cả bên xuất và bên nhập khẩu. Trong trường hợp khi xét nghiệm 1 lô nông sản mà tỷ lệ chất cấm bị phát hiện nhưng ở một nồng độ thấp, phía Hải quan Nhật thường không đưa ra quyết định cấm hoặc tiêu hủy lô hàng ngay, mà họ sẽ phải lấy mẫu để xét nghiệm lại. Nếu kết quả xét nghiệm lại cho thấy mức độ vi phạm nằm trong ngưỡng cho phép thì lô hàng đó sẽ vẫn được thông quan bình thường, còn nếu trên ngưỡng cho phép thì lô hàng sẽ bị cấm. Điều này vừa giúp bảo vệ doanh nghiệp, vừa giúp bảo vệ người tiêu dùng, và phản ánh sự linh hoạt của những người ra quyết định.

Tóm lại, trong thời đại số, chúng ta ủng hộ việc ra quyết định dựa trên máy móc, nhưng hãy nhớ đừng quá máy móc. Cần phải biết sử dụng công nghệ một cách thông minh và linh hoạt trong sử dụng kết quả trả ra từ máy móc để ra quyết định đúng đắn. Bằng cách tận dụng tối đa sức mạnh của dữ liệu và thuật toán, đồng thời không quên giá trị của sự khôn ngoan và nhân văn, chúng ta có thể đạt được những thành tựu vượt bậc mà vẫn giữ được bản chất con người trong mọi quyết định. Nên đưa logic mờ vào các hệ thống ra quyết định hiện nay, để con người có thể can thiệp khi cần và phối hợp với máy tính một cách hiệu quả.

PGS.TS. Phạm Quốc Trung,
Khoa Quản lý Công nghiệp, Trường Đại học Bách khoa TP.HCM

Mừng Chúa giáng sinh

Mừng Chúa giáng sinh

Giáng sinh về, rực ánh đèn,

Khắp nơi rộn rã, leng keng… tiếng cười,

Chúc nhau hạnh phúc, vui tươi,

Tình yêu nhân thế, tình người trong tim

Năm mới đến, chúc bình yên,

Thành công, mạnh khỏe, niềm tin vững vàng

Thiện tâm gắng giữ, bình an

Yêu thương, bác ái, rộn ràng… giáng sinh!

Merry Christmas and Happy New Year 2025!

TÍCH TIỂU THÀNH ĐẠI 

Chớ chê khinh điều ác,
Cho rằng "chưa đến mình",
Như nước nhỏ từng giọt,
Rồi cũng đầy tràn bình.

Cũng vậy tích lũy ác
Việc ác sẽ đầy dần
Người ngu chứa đầy ác
Do chất chứa dần dần.

Chớ chê khinh điều thiện
Cho rằng "chưa đến mình",
Như nước nhỏ từng giọt,
Rồi cũng đầy tràn bình.

Cũng vậy tích lũy thiện
Việc thiện sẽ đầy dần
Người trí chứa đầy thiện,
Do chất chứa dần dần.

(Nguồn: Thơ Phật cho trẻ em - Đức Kiên)

Người thầy thầm lặng

Người thầy thầm lặng 

Không hào quang, chúc tụng 

Không lễ hội, không hoa

Những người thầy thầm lặng 

Khi cần sẽ hiện ra…

Vẫn làm tròn bổn phận 

Dẫu ai nhớ ai quên 

Vẫn đi về mấy bận

Lặng thầm không tuổi tên 

Gieo hạt mầm tri thức 

Âm thầm nuôi ước mơ 

Những người thầy rất thực 

Ít thấy trong vần thơ 

Hãy lắng lòng tĩnh lặng 

Sẽ nhận ra quanh mình 

Bao người thầy thầm lặng 

Cho đời thêm nghĩa tình.

PQT - 20/11/24

Tưởng Nhớ Ơn Thầy

Con chẳng thể nào quên buổi đầu đến lớp
Đã cho con bao cảm xúc rộn ràng
Trường thì lạ và bạn bè chưa có,
Chưa đến giờ luẩn quẩn dưới chân thang.
Thầy đã đến và nhìn con rất lạ,
Thật nghiêm trang mà thân ái dịu dàng
"Vào lớp đi, can đảm lên chú bé
Ba bữa thôi lại phá xóm phá làng"
Lời nói thầy thẳng băng như thước kẻ,
Mà sao con lại thấy ấm cả lòng,
Đôi mắt thầy trầm ngâm và lặng lẽ
Thắp trong tim con bao ánh lửa hồng.

Kể từ đó con say mê học tập,
Thôi biếng lười, thôi phá lớp xé rào.
Lời thầy giảng âm vang cao lồng lộng
Trăm điều hay, lẽ phải, sống thanh cao
Đời học sinh có đến trăm thầy giáo
Đã cho con bao tình cảm tin yêu
Đã cho con sự hiểu biết thật nhiều,
Từ cuộc sống, từ kho tàng tri thức.
Nhưng riêng thầy, thầy ơi, sự thực
Đã cho con rướm máu tâm hồn
Bởi chiều sâu thăm thẳm của lòng con,
Thầy đã tới và giúp con biết sống.

Kể từ đó, khi đáy lòng con rung động
Hòa nhịp vào cuộc sống của nhân gian
Con vui tươi vẫn học tập chăm ngoan
Nhưng con hiểu cả chiều sâu sự việc.
Con thể hiện lòng yêu đời tha thiết,
Yêu con người, yêu cuộc sống vô biên,
Biết chế ngự mình trước những đảo điên,
Dẫu nghịch cảnh, vẫn điềm nhiên khoan thứ.
Nét đẹp lòng thầy mỗi khi xử xự,
Thật dịu dàng, sắc sảo cánh hoa bay,
Đối với người trên, kẻ dưới giữ lòng ngay
Đối với mình biết dung nhân khắc kỷ

Và hôm nay, con đã làm thầy giáo
Bên bảng đen, trường lớp vẫn còn đây
Nhưng bóng thầy xưa như cánh hạc bay
Đã về cõi vô cùng xa, lồng lộng
Và đâu đó, giữa biển trời cao rộng
Lòng của thầy hòa nhập với lòng con
Ước mơ xưa thầy, giấc mộng vàng son,
Con sẽ viết nên trong cuộc đời cách mạng...

PTL

LẮNG LÒNG NGHE PHÁP

“Lắng lòng nghe, lắng lòng nghe
Tiếng chuông huyền diệu, đưa về nhất tâm”
Lắng lòng nghe diệu pháp âm
Lời kinh, tiếng kệ – thâm trầm vô ngôn

Bánh xe pháp mãi trường tồn
Nhờ người nghe học – pháp môn diệu huyền
Lắng tai nghe tiếng Phật khuyên
Hai ngàn năm trước, vọng miền nhân gian

Lời kinh pháp cú âm vang
Từ bi, trí tuệ – đôi đàng giải phân
Bánh xe pháp vẫn xoay vần
Lắng lòng nghe, tiếng chuông ngân xưa giờ

Lặng im – thính pháp, đến bờ
Cùng nhau tu tập, mê mờ xua tan
Thỉnh mời Phật đến thế gian
Ngồi tòa thuyết giảng – âm vang pháp màu

Chúng con nghe hiểu tin sâu
Nguyện cho chánh pháp – ngàn sau mãi còn…

Đức Kiên (Nguồn: tập thơ Chánh Niệm)

Cuộc xâm lăng không tiếng súng

Cuộc xâm lăng không tiếng súng

Trong thời đại toàn cầu hóa, Internet và các tiến bộ công nghệ về thương mại điện tử (TMĐT) đã mở ra nhiều cơ hội cho việc kinh doanh xuyên biên giới. Ngày nay, mọi người không còn lạ gì với các nền tảng TMĐT như Amazon, Alibaba... Ở Việt Nam, việc mua sắm thông qua các nền tảng thương mại điện tử như: Shoppee, Tiktok, Lazada, Tiki... đã trở nên ngày càng quen thuộc với giới trẻ. Tuy nhiên, gần đây với sự trỗi dậy của các nền tảng TMĐT xuyên biên giới như Taobao, Temu... với khả năng cung ứng hàng hóa với giá cực rẻ, thời gian và chi phí giao hàng được rút ngắn đáng kể khiến nhiều quốc gia lo ngại về sự cạnh tranh không lành mạnh và đe dọa đối với các nhà sản xuất nhỏ ở trong nước. Bên cạnh việc ứng dụng các tiến bộ công nghệ trong việc tiếp thị và quản lý chuỗi cung ứng, các nền tảng này có sự phát triển nhanh chóng còn nhờ vào sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ Trung Quốc cho việc vận hành các tổng kho dọc biên giới các nước Đông Nam Á, sự lỏng lẻo trong cơ chế thu thuế của các quốc gia, và khả năng kiểm soát chất lượng sản phẩm kém của các quốc gia nhập khẩu.

Một vài con số thống kê (trích dẫn từ Dantri.com.vn) cho thấy sự tăng trưởng thần tốc của các nền tảng TMĐT xuyên quốc gia của Trung Quốc. Giá trị xuất nhập khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới tăng vọt lên 2.380 tỷ nhân dân tệ (336 tỷ USD), tăng 15,6% so với năm trước đó. Đáng chú ý là phân khúc xuất khẩu đã chứng kiến sự tăng trưởng đột biến 19,6%, vượt qua mức tăng 10,1% của năm 2022 và đạt tổng giá trị 1.830 tỷ nhân dân tệ (258 tỷ USD). Đến quý I năm 2024, tổng giá trị hàng hóa xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới đạt 577,6 tỷ nhân dân tệ (81,6 tỷ USD), tăng 9,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng xuất khẩu đạt 448 tỷ nhân dân tệ (63,3 tỷ USD), tăng 14%. Theo số liệu từ Bộ Thương mại Trung Quốc, tính đến cuối tháng 5/2024, quốc gia tỷ dân này có hơn 120.000 doanh nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới, hơn 1.000 khu công nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới. Các công ty Trung Quốc cũng đang sở hữu hơn 2.500 kho hàng ở nước ngoài với tổng diện tích 30 triệu m2. Trong đó, hơn 1.800 kho hàng chuyên phục vụ thương mại điện tử xuyên biên giới, với tổng diện tích 22 triệu m2.

Có thể so sánh sự trỗi dậy của các nền tảng TMĐT xuyên biên giới này, đặc biệt với sự xuất hiện và phát triển nhanh chóng của Temu và các nền tảng tương tự của Trung Quốc là một cuộc xâm lăng mới của thế kỷ 21. Cuộc xâm lăng này không có tiếng súng, nhưng rất nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ gục ngã vì không thể cạnh tranh với làn sóng hàng giá rẻ tràn ngập thị trường. Người tiêu dùng sẽ được lợi trong ngắn hạn, nhưng sẽ phải đối mặt với nhiều vấn đề hơn trong tương lai như: hàng kém chất lượng, khó đổi trả, bị điều hướng bởi các trang mạng xã hội, ngày càng lệ thuộc vào các nền tảng này khi các sản phẩm tương tự trong nước không thể tồn tại được... Khi các doanh nghiệp nhỏ trong nước không thể tồn tại, thì số lượng doanh nghiệp đóng cửa/ phá sản ngày càng tăng, số người thất nghiệp cũng sẽ gia tăng và nền kinh tế có thể rơi vào tình trạng khủng hoảng. Đó là lý do vì sao nhiều quốc gia nhìn nhận sự tăng trưởng nhanh chóng của các nền tảng TMĐT xuyên biên giới này là một mối đe dọa và cần phải tìm ra những giải pháp để bảo hộ các doanh nghiệp nhỏ trong nước.

Trước bối cảnh xâm nhập và phát triển nhanh chóng của Temu và các nền tảng TMĐT xuyên biên giới tương tự, các quốc gia Đông Nam Á đang thực hiện nhiều biện pháp khác nhau để ứng phó với hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc, đặc biệt là những mặt hàng được kinh doanh thông qua các nền tảng thương mại điện tử. Ví dụ: Malaysia đã áp dụng thuế bán hàng 10% đối với hàng hóa nhập khẩu được mua trực tuyến với giá dưới 500 ringgit (116 USD) vào tháng 1/2024. Tương tự, từ tháng 5/2024, Thái Lan áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) 7% đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 1.500 baht (44,76 USD). Đồng thời, thủ tướng Thái Lan cũng chỉ đạo Bộ Thương Mại có biện pháp để hạn chế tình trạng hàng giá rẻ tràn ngập thị trường thông qua TMĐT xuyên biên giới. Chính phủ Indonesia đã lên kế hoạch áp thuế nhập khẩu lên tới 200% đối với nhiều loại hàng hóa bao gồm hàng dệt may, quần áo, giày dép, mỹ phẩm và đồ điện tử... Bộ trưởng Thương mại Indonesia, cho biết trong một cuộc họp báo vào tháng 7/2024 "Nếu Indonesia tràn ngập hàng nhập khẩu, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa có thể sẽ phá sản".

Trong khi đó, dường như Việt Nam chưa có động thái gì để đối phó với làn sóng xâm nhập mới của hàng giá rẻ qua các nền tảng TMĐT như Temu. Mọi người vẫn hào hứng với những chủ đề vĩ mô như Chuyển đổi số, CMCN 4.0 hay AI, mà chưa mấy ai nhận ra hiểm họa to lớn đến từ những nền tảng TMĐT xuyên biên giới này. Nhiều đại biểu quốc hội vẫn loay hoay thảo luận những vấn đề dường như chẳng liên quan trực tiếp đến số mệnh của nhiều doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất nhỏ lẻ. Đã đến lúc cần phải gióng lên tiếng chuông cảnh báo trước hiểm họa xâm lăng mới, mà cực kỳ nguy hiểm đối với nền kinh tế quốc gia. Ít nhất chúng ta cũng cần nhận thấy hiểm họa và cần có những chính sách ngăn chặn làn sóng hàng giá rẻ tràn ngập thị trường, và bảo hộ các doanh nghiệp kinh doanh và sản xuất nhỏ trong nước. 

Hãy học những gì các nước bạn trong khu vực Đông Nam Á đã làm trong việc dựng lên các tiêu chuẩn kỹ thuật, hàng rào thuế quan, hỗ trợ các DN nhỏ trong nước với những điều kiện thuận lợi trong việc xuất nhập khẩu và khai thác các nền tảng công nghệ mới để cải thiện hiệu quả vận hàng, giảm các chi phí thủ tục về hải quan, logistics... Muốn phát triển kinh tế đất nước, muốn dân giàu, nước mạnh thì các quan chức, viên chức cần phải tận tụy với trách nhiệm của mình, bảo hộ và hỗ trợ các DN trong nước tồn tại và phát triển, sửa chữa những bất cập về chính sách. Hy vọng chúng ta sẽ có được những lãnh đạo thật sự vì dân, vì nước để có thể tìm được giải pháp đối phó với cuộc xâm lăng không tiếng súng này. Mong lắm thay!

PQ. Trung

 

TÙY HỶ

 

Tùy hỷ thấy người bố thí

Thật tâm mong mỏi điều lành

Công đức sánh bằng người thí

Bởi tâm thiện đã phát sanh

 

Vui với cái vui người khác

Hoa tâm bừng nở đẹp thay

Mình, người – không hai, không khác

Vô tâm, chánh pháp hiện bày

 

Dẹp bỏ cái tôi nhỏ hẹp

Trừ lòng ích kỷ xưa nay

Hoan hỷ - niềm vui thật đẹp

Không ghen, vui trọn đời này

 

Hạnh phúc nào hơn hoan hỷ

Trên môi Di Lặc mĩm cười

Chắp tay, cúi đầu bạn nhỉ

Nụ cười, an lạc vui tươi… 

 

Đức Kiên (tập thơ Chánh niệm)

Trí tuệ

Trí tuệ

Khi phân tích các tố chất của một người lãnh đạo giỏi, nhiều nhà nghiên cứu đều nhận thấy Trí tuệ là một trong những đặc tính quan trọng của những lãnh đạo vĩ đại. Trí tuệ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người, nó giúp chúng ta giải quyết vấn đề, ra quyết định và phát triển bản thân. Tuy nhiên, trí tuệ tồn tại ở nhiều dạng thức khác nhau và đều có tầm quan trọng cho sự thành công và phát triển của một người. Dưới đây là một số loại trí tuệ và cách thức phát triển chúng:

1. Trí tuệ logic - toán học: Đây là loại trí tuệ mà mọi người thường nghĩ đến nhất. Nó chỉ đến khả năng suy luận, phân tích và giải quyết vấn đề một cách logic. Một số gợi ý về cách phát triển loại trí tuệ này là:

·        Tham gia các khóa học toán học, logic.

·        Chơi các trò chơi trí tuệ như cờ vua, Sudoku.

·        Thực hành giải quyết các bài toán và vấn đề hàng ngày.

2. Trí tuệ ngôn ngữ: Chỉ đến khả năng sử dụng ngôn ngữ hiệu quả để giao tiếp và diễn đạt ý tưởng. Loại trí tuệ này gắn liền với khả năng giao tiếp hiệu quả của một người. Một số cách đề phát triển trí tuệ ngôn ngữ là:

·        Đọc sách, viết nhật ký, tham gia các câu lạc bộ đọc sách.

·        Tham gia các khóa học viết và nói trước công chúng.

·        Thực hành viết và nói hàng ngày, sử dụng nhật ký điện tử hoặc sổ tay ghi chép.

3. Trí tuệ cảm xúc: Khả năng nhận biết, hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân và người khác. Đây là loại trí tuệ được chú ý nhiều trong thời gian gần đây, bởi nó giúp một người giữ ddwwojc bình tĩnh và vượt qua những tình huống căng thẳng dễ dàng. Một số lời khuyên giúp phát triển trí tuệ cảm xúc bao gồm:

·        Thực hành tự nhận thức và tự điều chỉnh cảm xúc thông qua thiền hoặc Yoga.

·        Tham gia các hoạt động tình nguyện, làm việc nhóm.

·        Học cách lắng nghe và thấu hiểu người khác.

4. Trí tuệ xã hội: Chỉ đến khả năng tương tác và xây dựng mối quan hệ với người khác. Loại trí tuệ này cần thiết cho hoạt động cộng tác. Cách phát triển trí tuệ xã hội là:

·        Tham gia các hoạt động xã hội, câu lạc bộ, nhóm học tập.

·        Học cách giao tiếp hiệu quả và xây dựng mạng lưới quan hệ.

·        Thực hành kỹ năng làm việc nhóm và giải quyết xung đột.

5. Trí tuệ sáng tạo: Là khả năng tưởng tượng, sáng tạo và đưa ra các ý tưởng mới. Trí tuệ này đòi hỏi trực giác, và những góc nhìn mới mẻ. Một số cách để phát triển óc sáng tạo là:

·        Tham gia các hoạt động nghệ thuật như vẽ, viết, âm nhạc.

·        Khuyến khích tư duy sáng tạo thông qua các bài tập và dự án.

·        Thực hành tư duy phản biện và tìm kiếm các giải pháp mới cho vấn đề.

Các loại trí tuệ trên không tách biệt với nhau, mà chúng có thể hỗ trợ nhau để một người hoàn thiện khả năng tư duy của mình. Phát triển trí tuệ không chỉ giúp bạn thành công trong học tập và công việc mà còn giúp bạn sống một cuộc sống ý nghĩa và hạnh phúc hơn. Ai mà không muốn trở thành một con người thông minh, có nhiều trí tuệ, phải vậy không? Vậy thì, hãy chọn ra một loại trí tuệ mà bạn cần cải thiện, và thực hành ngay những lời khuyên trên nhé. Chúc các bạn phát triển trí tuệ một cách toàn diện để trở thành một nhà lãnh đạo thành công trong tương lai.

 

DẤU CHÂN NGUỒN CỘI

Kính tặng nhà thơ Phan Lạc Tuyên

Ta đi giữa cuộc nhân gian
Dấu chân nguồn cội dặm ngàn
mai sau.
Được gì đâu - mất gì đâu ?
Lá bay theo trận gió đầu nguyên sơ,
Kể từ sông núi mịt mờ
Xốc gươm vào giữa cuộc cờ mà chơi,
Ai hay đá lở đất bồi
Bừng con mắt đạo giữa đời
oan khiên
Bước chân lạc giữa hư huyền
Còn đăm đắm mộng giữa triền miên xanh.

Phạm Trường Linh